ห่วงอนามัยมีหลายชนิด รูปร่างแตกต่างกัน ที่ใช้กันแพร่หลายเป็นขดพลาสติกยาว 12 เซนติเมตร ขนาดเท่าก้านไม้ขีดไฟขดงอเป็นรูป S สองตัวต่อกัน ห่วงอนามัยชนิดใหม่มีรูป T หรือรูปคล้ายร่ม ซึ่งมีใยลวดทองแดงพันรอบเพื่อช่วยส่งเสริมประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์สามารถใช้งานได้นาน 2-4 ปี
เวลาที่เหมาะสมในการใส่ห่วงอนามัย ได้แก่
- ประจำเดือนใกล้จะหมดหรือภายใน 10 วันนับจากวันแรกที่มีประจำเดือน
- หลังการคลอดบุตร ควรใส่หลังคลอด 6-8 สัปดาห์
- หลังแท้งบุตร ถ้าไม่มีการติดเชื้อสามารถใส่ได้ทันที
- ถ้าใช้เป็นการคุมกำเนิดหลังการ่วมเพศ ควรใส่ภายใน 5 วันหลังร่วมเพศ
สตรีที่ไม่สามารถใส่ห่วงอนามัย ได้แก่
ผู้ที่มีการอักเสบของอวัยวะในอุ้งเชิงกราน ผู้ที่สงสัยหรือตั้งครรภ์แล้ว สตรีที่ประจำเดือนออกมากหรือมีเลือดออกผิดปกติในโพรงมดลูก มดลูกผิดปกติ ปวดประจำเดือนมาก หรือเป็นโรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคโลหิตจาง หรือเคยตั้งครรภ์นอกมดลูก สตรที่ยังไม่เคยมีบุตร